Wat zijn de gevolgen van hittestress op de gezondheid van stadbewoners – ook de mentale?
Dan is heel breed, en kan gaan van milde klachten als lusteloosheid, prikkelbaarheid, benauwdheid, slecht slapen, hoofdpijn, duizeligheid, concentratieverlies tot oedeem, huiduitslag en hittekramp en nog erger: hitteberoerte en zelfs overlijden. Kwetsbare groepen zijn ouderen, jonge kinderen en baby’s, mensen met overgewicht, mensen met een chronische ziekte zoals diabetes, hart- en vaatziekte, nierziekten en longziekten, mensen met een verstandelijke of psychische beperking en dak- en thuislozen. Ook mensen die actief zijn in hitte, zoals sporters en mensen die buiten werken, zijn kwetsbaar.
Welke verbanden zie je tussen hittestress en andere maatschappelijke problemen in de stad?
Hitte is gerelateerd aan leeftijd en gezondheid, maar ook aan de mate van groen in de omgeving, de staat van de huizen, economische omstandigheden en heel belangrijk: eenzaamheid. Daarnaast is er een verband met de energie: als mensen massaal airco zouden gaan nemen, heeft dat een groot effect op de energievraag. Bovendien verergeren airco’s de hittestress in de stad omdat de warmte die uit de huizen wordt gestoten de stad nog verder opwarmt. Verder zorgt hitte voor toename van agressief gedrag.
Welke ruimtes en gebouwen veroorzaken de meeste hittestress en welke ruimtes gaan deze juist tegen? Zijn er ook onverwachte uitschieters naar boven of beneden? Oftewel: waar zou een architect of stedenbouwkundige, vanuit jouw expertise gezien, bij het ontwerpen meer op moeten letten?
Hoe meer stenen, hoe meer hitte. Dat is een van de redenen waarom de Gemeente Rotterdam hard werkt aan het vergroenen van de buitenruimte; daarmee gaat de temperatuur en vooral de gevoelstemperatuur graden omlaag. Voor gebouwen blijkt de beste bescherming tegen hitte zonwering aan de buitenkant; voor architecten is dit dus een heel belangrijk aandachtspunt in hun ontwerp. Ook ben ik benieuwd naar het effect van witte daken/gebouwen/asfalt -onder meer de TU Delft onderzoekt dat. Met name voor mensen die onder een zwart plat dak wonen – zoals ik – zou het wit kalken van een dak graden kunnen schelen.
Welke tip wil je de deelnemers aan de Film & Architecture Studio meegeven bij het maken van hun korte film?
Focus in eerste instantie op de bewoners van de stad! Zij lijden onder de hitte – en hun huisdieren ook. Heb oog voor de combinatie gebied, gebouw, gedrag. Mensen die gezond zijn, in een groen gebied wonen en geld hebben voor zonwering en airco worden veel minder geraakt door hitte dan mensen met een zwakke gezondheid die in een versteende straat wonen met slechte huizen en die geen geld hebben voor zonwering of daarvoor – als huurder – geen toestemming krijgen. Verder is omgaan met hitte een kwestie van zelfzorg – weten wat je moet doen en laten – en samenzorg – omkijken naar elkaar. Ook leuk om te kijken wat we kunnen leren over goed omgaan met hitte van alle culturen in Rotterdam.
En – last but not least, maar we zijn immers een filmfestival – welke filmtip zou je willen geven voor iedereen die meer te weten wil komen over hittestress?
Geen idee! Ik weet niet of zo’n film er al is. Ik ben zelf gek op de film The Biggest Little Farm. Als we allemaal op die manier met de aarde omgaan, pakken we het probleem bij de kern aan hebben we mogelijk geen hitteprobleem meer.
(fotografie Esther Wienese: Marieke Odekerken)